Vaccineren gaat over grenzen

Grensverleggend, grensoverschrijdend, de huid als afgrenzing naar de buitenwereld, grenzen aan de geneeskunde, lichamelijke integriteit is de grens, de veiligheid van mijn kind is de grens, in de discussie over vaccineren is "grens" een centraal begrip

Vaccineren gaat over grénzen. Welke grenzen kunnen we in deze context benoemen? En vaststellende dat er grenzen zíjn, gaat vaccineren ook óver deze grenzen heen?

Het verlies van een kind is een van de meest traumatische life events, en de vraag hoe onze kinderen te beschermen speelt een belangrijke rol in de vaccinatie discussie. Waar ‘doel’ overeenkomstig is, is de waardering voor ‘middelen’ in deze discussie verschillend.

Vaccinatie wordt door velen gezien als grensverleggend. Waar we ons op hogere leeftijd moeten neerleggen bij de eindigheid van ons leven, en er soms pijnlijk mee geconfronteerd worden dat zelfs een hoge leeftijdsgrens door sommige geliefden niet gehaald wordt, we hebben met vaccineren een stok in handen om Magere Hein te (ver)slaan. Met vaccineren blijven we de dood voor. Hoeveel kinderlevens er gered zijn door het Rijks Vaccinatie Programma en hoeveel levens van ouderen er gespaard zijn door de COVID-19 vaccinaties, voorstanders van vaccineren lezen in de uitkomsten van hun modellen hun gelijk en zien daarin de rechtvaardiging van wettelijke verplichting van vaccineren. Anderen betogen vol vuur dat door drang en dwang een grens overschreden wordt, het zelfbeschikkingsrecht over je lichaam gaat boven alles. Daarbij wordt er gewezen op bijwerkingen en de relatieve waarde van vaccineren, dat met name het overlijden aan de ziektes waartegen gevaccineerd wordt al bij de invoering van de vaccinatie-campagnes tot praktisch nul was terug gebracht in Nederland door hygiëne en algemene verbetering van de gezondheid.

Parallel aan deze maatschappelijke discussie is er een grens-issue in de techniek.
Bij een infectie beschrijven we bacteriën en virussen als ‘grensoverschrijdende indringers’ die we met een privé-leger, ons immuunsysteem, te lijf gaan. Waarom dat leger niet trainen via vaccineren? Waar de ziekteverwekkers via slijmvliezen ons territorium trachten te bezetten, bij vaccineren gaan we bewust door de grens van de lichamelijke integriteit met een naald. Via de vaccinatie-techniek kunnen we enerzijds verzwakte vormen creëren om zodoende de ziekteverwekkers minder agressief aan te bieden. Anderzijds gaan artsen over een belangrijke grens. Er is een hoofdregel bij behandelen: “op de eerste plaats doe geen schade”, maar bij vaccineren worden willens en wetens lichaamsvreemde stoffen toegevoegd om de vaccin-effectiviteit te verhogen, zoals kleine hoeveelheden aluminium in het RVP programma en de lipide-nano-deeltjes verpakking bij de Covid-19 vaccinatie.

Bij deze laatste campagne is er nóg een wezenlijke grens doorbroken. Voorheen werden de bij vaccinatie ingespoten stoffen door Antigeen Presenting Cells aangeboden aan onze “verdediging’. Maar in de corona periode werd een nieuw platform gelanceerd, het mRNA vaccin. Hierbij wordt de volgende grens overgestoken: na de huid moet ook de cel worden gepenetreerd. Het ingebrachte mRNA verandert het uiterlijk van de cel en het leger doet wat ervan verwacht wordt: het ontwerpt specifieke wapens voor deze lichaamsvreemde verschijningen. En na iedere volgende vaccinatie gaat het leger met meer soldaten en tanks aan de slag. Door het hele lichaam actief om een Covid-19 aanval het hoofd te bieden.

Maar wat nu als het vaccin zich niet houdt aan de grens van de bovenarmspier waar het ingespoten werd? Het is inmiddels duidelijk dat een klein gedeelte van het vaccin zich door het lichaam kan verspreiden. Ons afweersysteem is krachtig, trainbaar maar niet intelligent. Onvermijdelijk zal het naast het virus ook door het vaccin veranderde lichaamscellen aanvallen, met soms desastreuze gezondheidsproblemen zoals auto-immuunziektes en beschadigingen van de vaatwanden als gevolg.

En is er grens aan vaccintechniekontwikkeling? Is bij een vervolgstap de wand van de celkern aan de beurt om gepenetreerd te worden? Of is dat met de huidige mRNA techniek die vergelijkbaar is met de gentechnologie bij kankerbestrijding, nu al het geval en is ons erfelijk materiaal, het DNA niet langer veilig?

Als ieder maatschappelijk verschijnsel, ook de geneeskunde heeft haar grenzen. Vaccineren,  oorspronkelijk ingezet voor de bescherming van het individu, heeft een begrenzing in effectiviteit, maar hoe meer mensen er gevaccineerd zijn, via de groepsimmuniteit kunnen we proberen deze grens op te schuiven.

Waar overlijden aan ziekte op oudere leeftijd als onvermijdelijk wordt gezien, zo wordt overlijden aan een infectieziekte gezien als een falen van de Volksgezondheid. Het doorbreken of opschuiven van grenzen wordt daarom door sommigen gezien als noodzakelijk waar anderen zullen vinden dat met verdergaande technieken of dwingende maatregelen, zoals verplichte vaccinatie, hun grenzen overschreden worden.

Het is een uitdaging om ‘vaccineren’ niet een onoverbrugbare scheidslijn in de bevolking te laten worden. Voor een goede discussie is het vooral belangrijk om je te verplaatsen in wat “gezondheid” voor de ander betekent. En het begint met het accepteren dat ieder zijn grens heeft.